مهدی مهدی، پژوهشگر حوزه آموزش عالی
همانند بسیاری از مفاهیمی که در فضای علمی و فرهنگی کشور، به درستی درک نشده و از معنای واقعی خود فاصله گرفته‌اند، می‌توان مقاله‌زدگی دانشگاه را مورد‌نقد و بررسی قرار داد. مقاله که در اصل وسیله‌ای برای انتشار و آگاهی پژوهشگران از نتایج و دستاوردهای تازه علمی است، خود هویت مستقلی پیدا کرده و به یک هدف تبدیل شده که نمودهای آن را می‌توان در رواج عباراتی مانند «تولید مقاله» و «تولید علم» و ارجاعات مکرر به رتبه کشور از نظر تعداد مقالات منتشرشده مشاهده کرد. طبیعی است که پیامد غلبه رویکرد مقاله به مثابه هدف در دانشگاه، چیزی به‌جز مقاله‌زدگی و تورم مقالات که اغلب ترکیبی بدون نوآوری از چندین مقاله یا آثار علمی قبلی دیگر نیستند، نخواهد بود. خوشبختانه، مقاله‌محوری که در 2دهه گذشته به طور کامل بر فضای علمی و دانشگاهی کشور سایه انداخته بود، اخیراً از طرف هر‌دوی مسئولان و دانشگاهیان مورد‌نقد واقع شده و بر لزوم جهت‌گیری پژوهش‌ها به سوی حل مسائل و رفع نیازهای کشور تأکید شده است. به‌رغم اهمیت چنین انتقاداتی که تأثیر خود را در کاهش جو مقاله‌محوری خواهد گذاشت، اما اگر گفتمانی که فرهنگ مقاله‌محوری از آن متولد شد، همچنان به قوت خود باقی بماند، مجدداً اهداف موردنظر از پژوهش‌های دانشگاهی حاصل نخواهد شد و ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور، شاهد فرهنگ غلطی از همان جنس، مثل «پروژه‌زدگی» شویم که امروزه در قالب انجام طرح‌ها و پروژه‌های کاربردی و نیازمحور تبلیغ می‌شود؛ پروژه‌هایی که به نیت حل مسائل کشور تعریف و انجام می‌گیرند اما درنهایت، به‌جز حجیم‌کردن رزومه پژوهشگران و بالابردن بیلان کاری نهادهای مربوطه ثمری به همراه نخواهد داشت.
تعلیق اندیشه؛ آن سوی فرهنگ مقاله‌زدگی
در همینه زمینه :
